Hálendismiðstöðin í Kerlingarfjöllum

Fannborg ehf tilkynnti í apríl sl. áformaða uppbyggingu í hálendismiðstöðinni í Kerlingarfjöllum til ákvörðunar Skipulagsstofnunar um hvort hún skuli háð mati á umhverfisáhrifum. Um er að ræða uppbyggingu þjónustumiðstöðvar með gistirými fyrir allt að 342 manns sem byggist upp í þremur áföngum.

Skipulagsstofnun hefur tekið ákvörðun um að heildaruppbygging hálendismiðstöðvarinnar í Kerlingarfjöllum skuli háð mati á umhverfisáhrifum, en að heimilt sé að fara í framkvæmdir við fyrsta áfangi uppbyggingarinnar án umhverfismats.

Fyrirhuguð heildaruppbygging felur í sér tvöföldun á gistirými í Kerlingarfjöllum, sem er að  umfangi án fordæma í hálendismiðstöðvum á hálendi Íslands. Einnig verður megin áhersla á hótelgistingu í stað hefðbundinnar fjallaskála- og tjaldgistingar. Þar er einnig verið að feta nýja braut hvað varðar þjónustu í hálendismiðstöðvum á hálendi Íslands. Í því sambandi minnir Skipulagsstofnun á fyrirliggjandi stefnu um uppbyggingu ferðaþjónustu í staðfestu svæðisskipulagi miðhálendisins og í tillögu til þingsályktunar að landsskipulagsstefnu 2015-2026 sem afgreidd var í ríkisstjórn í mars sl. og lögð fram á Alþingi. Sérstaða og náttúruverndargildi Kerlingarfjalla hefur verið undirstrikað með ýmsum verndarákvæðum, auk þeirrar almennu stefnu sem sett er fram í svæðisskipulagi miðhálendisins og tillögu að landsskipulagsstefnu. Þannig eru Kerlingarfjöll á náttúruminjaskrá. Þau eru einnig hverfisvernduð samkvæmt aðalskipulagi. Þá eru svæði í Kerlingarfjöllum í verndarflokki rammaáætlunar og njóta sérstakrar verndar samkvæmt 37. gr. náttúruverndarlaga. Það kallar á að áform um alla meiriháttar mannvirkjagerð sem kann að leiða til verulega aukinnar umferðar um og aukins álags á Kerlingarfjallasvæðið séu vel ígrunduð og áhrif þeirra metin. Í samræmi við ábendingar fagstofnana við umfjöllun um erindi Fannborgar telur Skipulagsstofnun mikilvægt að ekki séu teknar endanlegar ákvarðanir um verulega aukið umfang og breytingar á mannvirkjagerð og þjónustu á þessu viðkvæma svæði án þess að lagt sé þar til grundvallar mat á álagsþoli náttúrunnar.  Það verði nýtt til að leggja mat á hvers konar uppbygging er best til þess fallin að veita ferðafólki viðeigandi þjónustu um leið og tryggt er að ekki verði gengið á álagsþol náttúrunnar og sérstöðu svæðisins.

Skipulagsstofnun telur hins vegar að uppbygging sem áformuð er í fyrsta áfanga geti farið fram án umhverfismats, þar sem þar verður um mun óverulegri aukningu á umfangi og eðlisbreytingu á mannvirkjagerð og þjónustu að ræða, sem er ekki líkleg til að hafa umtalsverð umhverfisáhrif.