Um umhverfismat áætlana

Umhverfismat ber að vinna sem hluta af mótun ýmissa áætlana, svo sem skipulagsáætlana sveitarfélaga (svæðisskipulags, aðalskipulags og deiliskipulags) og áætlana á borð við rammaáætlun og samgönguáætlun.

Ákvæði um umhverfismat áætlana er bæði að finna í lögum um umhverfismat framkvæmda og áætlana og í 12. gr. skipulagslaga.

Valkostir um byggðaþróun til ársins 2040 í Svæðiskipulagi höfuðborgarsvæðisins 2040.

Umhverfismat áætlana og mat á umhverfisáhrifum framkvæmda

Umhverfismat áætlana er hugsað sem undanfari mats á umhverfisáhrifum einstakra framkvæmda. Þegar metin eru umhverfisáhrif áætlunar, eins og til dæmis svæðis- eða aðalskipulags, gefst tækifæri til að leggja mat á víðtækari umhverfisáhrif þeirrar stefnu sem þar er sett fram og leggja mat á mismunandi valkosti, til dæmis um mismunandi staðsetningar- og legukosti.

Við umhverfismat einstakra framkvæmda er síðan lagt ítarlegra mat á umhverfisáhrif viðkomandi framkvæmdar og nánari útfærslu hennar.

Umhverfismat áætlana felur í sér:

• Umhverfismat þeirrar stefnu sem viðkomandi áætlun felur í sér. Einn liður í slíku mati er samanburður á umhverfisáhrifum mismunandi valkosta.

• Kynningu og samráð við almenning og stofnanir um viðkomandi áætlun og umhverfisáhrif hennar, áður en áætlunin er endanlega afgreidd.

• Að höfð sé hliðsjón af umhverfismati við endanlega afgreiðslu áætlunar.

• Áætlun um vöktun umhverfisáhrifa af framfylgd áætlunar.

Hverjir gera hvað?

Forsvarsaðili viðkomandi áætlunar ber ábyrgð á umhverfismati hennar. Þannig ber sveitarstjórn ábyrgð á umhverfismati aðalskipulags, á meðan það er verkefnisstjórn um gerð rammaáætlunar sem ber ábyrgð á umhverfismati þeirrar áætlunar, svo dæmi séu tekin.

Ýmsar opinberar stofnanir og sveitarfélög veita umsagnir um áætlanir sem eru í mótun og umhverfismat þeirra og Almenningur hefur tækifæri til að gera athugasemdir við auglýsta tillögu að áætlun og umhverfismat hennar.

Skipulagsstofnun sér um framkvæmd laga um umhverfismat framkvæmda og áætlana og skipulagslaga og skipulagsreglugerðar (sem hafa einnig að geyma ákvæði um umhverfismat áætlana). Stofnunin:

• Gefur umsögun um matslýsingu til forsvarsaðila áætlunarinnar. (Forsvarsaðili áætlunar útbýr matslýsingu í upphafi áætlanagerðarferlisins, þar sem hann greinir frá því hvernig fyrirhugað er að standa að umhverfismati áætlunarinnar.)
• Hefur aðgengilegar á vef sínum þær tillögur að áætlunum og umhverfismat þeirra sem er hverju sinni í kynningu (þó eru deiliskipulagstillögur almennt eingöngu kynntar hjá viðkomandi sveitarfélögum).
• Gefur umsögn um tillögu að áætlun og umhverfismat hennar til forsvarsaðila viðkomandi áætlunar.
• Varðveitir og miðlar upplýsingum um áætlanir sem hafa verið umhverfismetnar.